انسان شناسی و فرهنگ، از ابتدای تاسیس خود بر آن بود که جایگاهی باشد برای ترویج و گسترش فرهنگ ایران و فرهنگ جهان در رویکردی بین رشته ای. از این رو یکی از ابزارهایی که برای رسیدن به این هدف انتخاب کردیم انتشار ویژه نامه هایی بود که هر بار به یک موضوع فرهنگی یا یک پهنه فرهنگی به صورتی گسترده می پردازند.
اکثر این ویژه نامه ها با عنوان « انسان و فرهنگ» که مجله ای الکترونیک است، منتشر شده و در بسیاری از منابع معتبر از جمله پرتال جامع علوم انسانی نمایه سازی می شوند. شکل ویژه نامه ها الکترونیک بوده با گروه بندی بسیار پیشرفت و کاملا رنگی با عکس ها و مطالب بسیار متنوع علمی و ترویجی، عرضه می شوند. البته انتشار این ویژه نامه ها به صورت کاغذی تنها به صورت سفارشی پذیرفته می شود زیرا هزینه بسیار بالایی دارند. اما دسترسی به آنها با کیفیت متوسط به صورت آنلاین و با کیفیت بالای عکس ها به صورت لوح فشرده امکان پذیر است. این مجلات الکترونیک در بسیاری از منابع معتبر از جمله پرتال جامع علوم انسانی نمایهسازی میشوند. ویژهنامهها با مسئولیت علمی مدیریت انسانشناسی و فرهنگ و یک سردبیر علمی که عموما عضو هیئت علمی یکی از دانشگاههای معتبر داخل یا خارج از کشور هستند، منتشر میشوند. ویژهنامهها، به صورت منظم دو شماره را در سال به سالگرد تاسیس انسانشناسی و فرهنگ و نوروز اختصاص دارند. بخشی از این ویژهنامهها به زبانهای گوناگون ایرانی اختصاص یافته و مطالب به غیر از زبان رسمی یعنی فارسی، به این زبانها نیز نوشته میشوند.
هر ویژه نامه ساختاری تقریبا مشخص دارد که شامل چند مطلب مقدماتی برای ورود به مساله. گفتگو، میزگرد و مقالات تالیفی و ترجمه می شود. ویژه نامه ها با مسئولیت علمی دکتر ناصر فکوهی ، استاد دانشگاه تهران و مدیر انسان شناسی و فرهنگ منتشر می شوند و هر ویژه نامه دارای یک سردبیر علمی است که عموما عضو هیئت علمی یکی از دانشگاه های معتبر داخل یا خارج از کشور بوده و خود در همراهی با مدیر انسان شناسیو فرهنگ ساختار و تقسیم بندی های داخلی ویژه نامه را برنامه ریزی می کنند و فراخوانی عمومی نیز برای همکاری به همه علاقمندان داده می شود.
ساختار ویژه نامه ها به گونه ای است که امکان بدهد مقالات علمی – ترویجی به انتشار برسند اما از محدودیت های بسیار زیاد مجلات علمی پژوهشی رنج نبرند. به عبارت دیگر مقالاتی با ارزش بالای علمی عرضه شوند که پیش از انتشار مورد ارزیابی و تصویب سردبیر و مدیر انسان شناسی فرهنگ قرار گرفته اند و یا سفارش داده شده اند و سپس نیز آمادگی پذیرش انتقادات و تصحیح خطاههای احتمالی در نمونه های انتشاراتی بعدی وجود داشته باشد.
هر شماره دارای یک یا چند ویراستار علمی است که عموما در سطح کارشناسی ارشد قرار دارند. سردبیر ویژه نامه ها لزوما باید یکی از متخصصان در حوزه موضوعی ویژه نامه باشد. اما در همین حال برای تهیه ویژه نامه ها که اغلب بیش از یک سال به طول می کشد، از کمک بسیاری از متخصصان در آن حوزه استفاده می شود. در نهایت پس از تکمیل مطالب ویژه نامه کار گروه بندی به یک تیم حرفه ای و علمی از همکاران انسان شناسی و فرنگ واگذار می شود.
ویراستاران علمی ویژه نامه های انسان و فرهنگ، مسئول اصلی رابطه میان سردبیر و مدیر ویژه نامه ها هستند و برای هرگونه کمکی می توانند با ما تماس بگیرند تا راهنمایی لازم به آنها انجام گیرد. وظیفه ویراستار هر ویژهنامه شامل موارد زیر است:
- تهیه ساختار محتوایی ویژه نامه (این ساختار می تواند به لحاظ محتوایی و موضوعی باشد یا بر اساس فرمت مطالب مانند ترجمه ها، مقالات، مصاحبه، میزگرد، ماخذ شناسی و غیره) و نیز زمان بندی انجام کارهای مرتبط با ویژه نامه
- یافتن علاقه مندان به نگارش مقاله، ترجمه، ماخذ شناسی، شرح و نقد کتاب، انجام مصاحبه و مذاکره با آن ها جهت ارائه مطالب برای ویژه نامه از طریق سرمایه ها و روابط اجتماعی و نیز انتشار فراخوان
- شناسایی اساتید و صاحب نظران در حوزۀ موضوع ویژه نامه و انجام مصاحبه و برگزاری میزگرد با آن ها
- مکتوب کردن فایل های صوتی میزگرد و مصاحبه و ارسال برای سخنران جهت تصحیح
- اطلاع رسانی به نویسندگان مطالب ویژه نامه جهت رعایت نکات دستوری و نگارشی ابلاغ شده
- نظارت بر کیفیت علمی و محتوایی مطالب ارسالی و رعایت نکات دستوری
- ذخیره سازی مطالب به صورت جداگانه و یکسان سازی مطالب به لحاظ فونت و نامگذاری فایل های وُرد
- ارائه منظم گزارش پیشرفت کار به سردبیر و مدیر ویژه نامه های انسان و فرهنگ
سردبیران نیز وظایفی به این شرح دارند:
- -هدایت علمی ویژه نامه و نظارت بر کیفیت محتوایی ویژه نامه
- نظارت مداوم بر روند کار ویراستار و ارائه کمک های لازم جهت پیشبرد کار تهیه ویژه نامه
- ایجاد ارتباط با اساتید و صاحب نظران به منظور دعوت آن ها برای انجام مصاحبه و میزگرد یا نوشتن مقاله
- تدوین سیاست های کلی برای ویژه نامه نظیر نحوه انتشار و بازنشر مطالب در سایر منابع علمی، و ارتباط با مدیریت ویژه نامه ها برای طرح سیاست ها و مشورت در خصوص آن ها
افزون بر مجله الکترونیک «انسان و فرهنگ» ، ویژه نامه های انسان شناسی و فرهنگ، به صورت منظم دو شماره را در سال به سالگرد تاسیس انسان شناسی و فرهنگ (مهر ماه هر سال) و نوروز (اسفند هر سال) اختصاص می دهند که در آنها نویسندگان ازادی بیشتری برای بیان علائق و مسائل خود دارند. در انی ویژه نامه ها به خصوص بخشی به زبان مادری نیز اختصاص یافته و نوشته های به زبان هی ایرانی به جز زبان رسمی یعنی فارسی نیز اختصاص یافته است. ویژهنامههای منتشر شده تاکنون (بهمن 1393) به شرح زیر است:
- ویژهنامه «فرهنگ معاصر ژاپن»، به سردبیری دکتر مژگان جهانآرا، با همکاری بخش فرهنگی سفارت ژاپن در ایران، 1390
- ویژهنامه «شهر و فرهنگ»، به سردبیری دکتر ناصر فکوهی، 1390
- ویژهنامه «زبان و متن»، به سردبیری دکتر محسن حافظیان، 1391
- ویژهنامه نوروز 1390
- ویژهنامه نوروز 1391
- ویژهنامه نوروز 1392
- ویژهنامه ششمین سالگرد تاسیس «انسان شناسی و فرهنگ»، 1390
- ویژهنامه «فرهنگ معاصر فرانسه»، به سردبیری دکتر حمیدرضا شعیری، 1391
- ویژهنامه «مستند و فرهنگ»، به سردبیری محمد تهامینژاد، 1392
- ویژهنامه «جامعهشناسی و انسانشناسی پزشکی و سلامت»، به سردبیری دکتر شیرین احمدنیا، با همکاری گروه جامعهشناسی پزشکی و سلامت انجمن جامعهشناسی ایران، 1391 (در شرف انتشار)
- ویژهنامه «دهمین سالگرد درگذشت پیر بوردیو»، به سردبیری بهنار خسروی 1391 (در شرف انتشار)
صفحه ویژه نامه های انسان شناسی و فرهنگ را ببینید.